आनंददायी शनिवार व दप्तराविना १० दिवस शाळा उपक्रमाची अंमलबजावणी करणेबाबत.

आनंददायी शनिवार व दप्तराविना १० दिवस शाळा उपक्रमाची अंमलबजावणी करणेबाबत..

संदर्भ:- १) शासन परिपत्रक क्रमांक संकीर्ण २०२४/प्र क्र १२६/ एम डी-४ दि. १४ मार्च २०२४

२) मा. संचालक, रा. शै. सं. व.प्र. प. महाराष्ट्र पुणे यांचे पत्र क्र.व्य.मा.व.सा.व्या.वि. कौ. शि./२०२४-२५/०३५९१ दि. २३.०७.२०२४

३) राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद महाराष्ट्र पुणे यांचे राज्यस्तरीय कार्यशाळेतील निर्देश दि. ०१/०८/२०२४

४) प्रस्तुत कार्यालयाचे पत्र जा. जा.क्र.: जिशिप्रसंछसं/2024-25/1468 दि.०२/०८/२०२४

५) मा. मुख्य कार्यकारी अधिकारी, जिल्हा परिषद, छत्रपती संभाजीनगर यांचे जिल्हा गुणवत्ता कक्ष बैठकीतील निर्देश दि. १८/०९/२०२४

उपरोक्त विषयानुसार संदर्भ क्र. १ अन्वये राज्यातील राज्य मंडळाच्या सर्व शाळेमध्ये इयत्ता १ ते ८ मधील विद्यार्थ्यांसाठी आनंददायी शनिवार उपक्रमाची अंमलबजावणी करणे व इयत्ता ६ वी ते ८ च्या विद्यार्थ्यांसाठी १० दिवस दप्तराविना शाळा या उपक्रमाची अंमलबजावणी करणे अपेक्षित आहे. तरी यानुसार संदर्भ क्र. २ ते ४ नुसार राज्य मंडळाच्या सर्व शाळेमध्ये या उपक्रमाची अंमलबजावणी करणे सुकर व्हावे यासाठी आंनददायी शनिवार-कृतीपुस्तिका उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. सदर पुस्तीकेमध्ये आनंददायी शनिवार व १० दिवस दप्तराविना शाळा या उपक्रमासाठी इयत्तानिहाय कृती सोदाहरण देण्यात आलेल्या आहेत. राज्य मंडळाच्या सर्व शाळेमध्ये आनंददायी शनिवार आणि इयत्ता ६ वी ते ८ च्या विद्यार्थ्यासाठी १० दिवस दप्तराविना शाळा या उपक्रमाची अंमलबजावणी करणे व अपेक्षित आहे.

मा. मुख्य कार्यकारी अधिकारी, जिल्हा परिषद, छत्रपती संभाजीनगर यांचे जिल्हा गुणवत्ता कक्ष बैठकीतील निर्देशानुसार जिल्ह्यातील राज्य मंडळाच्या सर्व शाळेमध्ये आनंददायी शनिवार व दप्तराविना शाळा या उपक्रमाची प्रभावी अमलबजावणी व्हावी यासाठी प्रत्येक शनिवार निहाय कृती/ उपक्रम संदर्भातील नियोजन आराखडा सोबत देण्यात येत आहे. सदर नियोजन आराखडा प्रत्येक शाळेतील मुख्याध्यापक कक्षामध्ये दर्शनी भागात प्रदर्शित करून प्रत्येक शनिवारी स्तर / इयत्तेस अनुसरून कृती / उपक्रम हे सबंधित समन्वयक शिक्षक यांचे माध्यमातून अंमलबजावणी होणे आवश्यक आहे. सदर आनंददायी शनिवार व दप्तराविना शाळा या अंतर्गत राबविलेल्या कृती । उपक्रमाची प्रभावी अंमलबजावणी होऊन त्याची नोंद अहवाल शालेय स्तरावर ठेवणे व या संदर्भातील नोंद प्रत्येक शनिवारी https://forms.gle/ACBTynatQnZWsXg4A या गुगल लिंकमध्ये करणे अपेक्षित आहे. तरी मुख्याध्यापक यांनी यानुसार कार्यवाही होईल असे पाहणे अपेक्षित आहे.

तरी आपल्या कार्यक्षेत्रातील राज्य मंडळाच्या सर्व शाळेमध्ये सदर उपक्रमाची प्रभावी अंमलबजावणी होईल या अनुषंगाने अपेक्षित कार्यवाही करावी. तसेच शाळा स्तरावरील बैठक, केंद्रस्तरीय शिक्षणपरिषद व तालुकास्तरीय बैठक यामधून सदर उपक्रमाचे वेळोवेळी अनुधावन करण्यात यावे

सोबत: १) संदर्भ पत्र व शासननिर्णय

२) आंनददायी शनिवार व दप्तराविना शाळा नियोजन/ अंमलबजावणी आराखडा ३) आंनददायी शनिवार व दप्तराविना शाळा मार्गदर्शक कृतीपुस्तिका

शिक्षणाधिकारी (प्राथमिक)

शिक्षणाधिकारी (माध्यमिक)

प्राचार्य

जिल्हा परिषद, छत्रपती संभाजीनग

जिल्हा परिषद, छत्रपती संभाजीनगर रिजिल्हा शिक्षण व प्रशिक्षण संस्था, छत्रपती संभाजीनगर

प्रतः

1. मा. संचालक, राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद महाराष्ट्र पुणे, यांना महितीस्तव सविनय सादर

2. मा. मुख्य कार्यकारी अधिकारी, जिल्हा परिषद, छत्रपती संभाजीनगर यांना महितीस्तव सविनय सादर

3. मा. आयुक्त, महानगरपालिका, छत्रपती संभाजीनगर यांना महितीस्तव सविनय सादर

4. शिक्षणाधिकारी (योजना) जिल्हा परिषद, छत्रपती संभाजीनगर यांना योग्य कार्यवाहीस्तव सादर

राज्य मंडळाच्या सर्व शाळांमध्ये "आनंददायी शनिवार" हा उपक्रम राबविणेबाबत

महाराष्ट्र शासन

शालेय शिक्षण व क्रीडा विभाग शासन परिपत्रक क्रमांकः संकिर्ण-२०२४/प्र.क्र.१२६/एस.डी.-४ मादाम कामा मार्ग, हुतात्मा राजगुरु चौक, मंत्रालय, मुंबई- ४०० ०३२

दिनांक :-१४ मार्च, २०२४.

प्रस्तावना:-

तर्कसंगत विचार आणि कार्य करण्यासाठी सक्षम असणाऱ्या तसेच करुणा, सहानुभूती, साहस, लवचिकता, वैज्ञानिक चिंतन, रचनात्मक कल्पनाशक्ती, नैतिक मूल्य असणाऱ्या उत्तम मनुष्यत्वाचा विकास हा नवीन राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरणाचा महत्त्वाचा उद्देश आहे. सध्याच्या काळात लहान वयातही विद्यार्थ्यांना ताण तणाव, उदासीनता, नैराश्य या मानसिक विकारांना सामोरे जावे लागत आहे.

या सर्व पार्श्वभूमीवर शालेय जीवनात आनंददायी कृती असण्याची गरज प्रकर्षाने जाणवते. यानुषंगाने "आनंददायी शनिवार" हा उपक्रम राज्य मंडळाच्या सर्व शाळामध्ये इयत्ता १ ली ते ८ वी या इयत्तांसाठी राबविल्यास विद्यार्थ्यांची शिक्षणाची अभिरुची वाढीस लागेल, त्याचा निश्चितच विद्यार्थ्यांच्या गुणवत्तेवर चांगला परिणाम होईल. तसेच विद्यार्थ्यांच्या गळती व अनुत्तीर्ण होण्याचे प्रमाण कमी होईल, विद्यार्थ्यांचे मानसिक स्वास्थ्य जपले जाऊन त्यांचें उत्तम अध्ययन व्हावे या हेतूने राज्य मंडळाच्या सर्व शाळांमध्ये इयत्ता पहिली ते आठवीच्या विद्यार्थ्यांसाठी "आनंददायी शनिवार" हा उपक्रम राबविण्याची बाब शासनाच्या विचाराधीन होती.

शासन परिपत्रक:-

विद्यार्थ्यांना त्यांच्या वर्तन व जबाबदारी बाबत जागरूकता निर्माण व्हावी, विद्यार्थ्यांमध्ये चांगल्या सवयी, सहकार्य वृत्ती, नेतृत्व गुणांचा विकास व्हावा, या हेतूने राज्य मंडळाच्या सर्व शाळांमध्ये येत्या शैक्षणिक वर्षापासून इयत्ता १ ली ते इयत्ता ८ वी च्या विद्यार्थ्यांसाठी आठवड्यातील प्रत्येक शनिवार हा आनंददायी शनिवार हा उपक्रम राबविण्याबाबत खालीलप्रमाणे सूचना निर्गमित करण्यात येत आहेत.

२. सदर उपक्रमाचा उद्देश खालीलप्रमाणे आहे.

१. विद्यार्थ्यांचे मानसिक स्वास्थ्य उत्तम राखणे.

२. विद्यार्थ्यांमध्ये सामाजिक, भावनिक कौशल्ये विकसित करणे

३. शालेय स्तरावर ताणतणावाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी विद्यार्थ्यांना सक्षम बनविणे

४. विद्यार्थ्यांमध्ये संभाषण कौशल्य विकसित करणे.

५. विद्यार्थ्यांमध्ये आत्मविश्वास व नैराश्येवरमात करण्याची क्षमता निर्माण करणे.

६. विद्यार्थ्यांची शिकण्याची तयारी खेळीमेळीच्या वातावरणातून करणे ३. आनंददायी शनिवार या उपक्रमामध्ये खालील कृतींचा समावेश असेल.

१. प्राणायाम / योग/ध्यान-धारणा / श्वसनाची तंत्रे

२. आपत्ती व्यवस्थापनातची मुलतत्वे व व्यावहारिक प्रशिक्षण

३. दैनंदीन जीवनातील वित्तीय व्यवस्थापन

४. स्वतःच्या आरोग्याची रक्षण करण्यासाठी उपाययोजना

५. रस्ते सुरक्षा

६. समस्या निराकरणाची तंत्रे

७. कृती, खेळ यावर आधारित उपक्रम

८. Mindfulness वर आधारित कृती व उपक्रम

९. नातेसंबंध हाताळण्याचे कौशल्य वरील कृतींसोबत इतर तत्सम प्रकारच्या नाविन्यपुर्ण कृतींचा समावेश करण्याची मुभा शाळांना राहील.

४, आनंददायी शनिवार हा उपक्रम राबवत असतांना प्रत्येक शनिवारी प्रचलित वर्गाऐवजी विद्यार्थ्यांचा शनिवार हा वरील कार्यपध्दतीनदवारे आंनददायी स्वरुपाचा होण्याच्या दृष्टिने आयुक्त (शिक्षण), पुणे व संचालक, राज्य शैक्षणिक व संशोधन परिषद यांनी एकत्रितपणे रुपरेषा तयार करून त्याची अंमलबजावणी करण्याबाबत कार्यवाही करावी.

५. सदर शासन परिपत्रक महाराष्ट्र शासनाच्या www.maharashtra.gov.in या संकेतस्थळावर उपलब्ध करण्यात आले असून, त्याचा संकेतांक २०२४०३१४२०५००३९६२१ असा आहे. हे परिपत्रक डिजीटल स्वाक्षरीने साक्षांकित करुन काढण्यात येत आहे.

महाराष्ट्राचे राज्यपाल यांच्या आदेशानुसार व नावाने.

(तुषार महाजन)

उप सचिव, महाराष्ट्र शासन