विद्यांजली 2.0 पोर्टलवर CSR मॉड्युल सक्रिय करण्यासाठी जिल्हानिहाय थीम निवड आणि जुलै ते सप्टेंबर 2025 साठीचा प्रस्ताव तयार करणेबाबत राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषदेने दिनांक 30 जून 2025 रोजी पुढील प्रमाणे निर्देश दिले आहे.
शालेय शिक्षण व साक्षरता विभाग, नवी दिल्ली यांनी राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण (NEP) 2020 यामध्ये त्यातील लक्ष्य साध्यतेच्या दृष्टिकोनातून लोकसहभागाच्या तसेच खाजगी क्षेत्राच्या सक्रिय सहभागाची आवश्यकता विशद केलेली आहे. याकरिता विद्यांजली 2.0 वेबपोर्टल कार्यान्वित करण्यात आले आहे. विद्यांजली 2.0 A Volunteer Management Programme हा कार्यक्रम शाळांकरिता सहाय्यभूत असून यादृष्टीने शिक्षा मंत्रालय, नवी दिल्ली द्वारा सदरील कार्यक्रमाच्या मार्गदर्शक सूचना तयार करण्यात आल्या आहेत.
शालेय शिक्षणाचा दर्जा वाढवण्यासाठी लोकसहभागाची भूमिका आवश्यक आहे. विद्यांजली 2.0 हे देशभरात दर्जेदार शिक्षणासाठी आवश्यक असलेल्या संसाधनांचे एकत्रिकरण करण्याचे एक प्रभावी माध्यम आहे. तसेच राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020 मध्ये सुद्धा शालेय शिक्षण प्रणालीमध्ये लोकसहभागाचे महत्त्व देखील नमूद केले आहे. शालेय शिक्षणाची गुणवत्ता वाढवण्यासाठी लोकसहभाग आणि स्वयंसेवी सहभागाला प्रोत्साहन देण्यासाठी शालेय शिक्षण आणि साक्षरता विभाग, शिक्षण मंत्रालयाने एक स्वयंसेवक व्यवस्थापन प्रणाली विद्यांजली 2.0 विकसित केली असून या कार्यक्रमांतर्गत भारतीय नागरिक, अनिवासी भारतीय तसेच नोंदणीकृत संस्था या शासकीय आणि खाजगी अनुदानित शाळांना कोणताही मोबदला/मानधन न घेता सेवा प्रदान करू शकतात तसेच शालेय गुणवत्ता विकास कार्यक्रमात सहभाग घेऊ शकतात. कृतीशील ज्येष्ठ नागरिक, माजी विद्यार्थी, स्थानिक समुदायातील व्यक्ती, शिक्षित स्वयंसेवक, निवृत्त वैज्ञानिक / शासकीय / निमशासकीय अधिकारी, कर्मचारी/सशस्त्र दलातील व्यक्ती, गृहिणी, साक्षर व्यक्ती हे शाळांच्या विनंतीनुसार स्वयंसेवक म्हणून काम करू शकतात. तज्ञता क्षेत्र, योगदान, सेवा/कृती, मालमत्ता/साहित्य/उपकरणे, प्रशासक या क्षेत्रामध्ये आपली सेवा प्रदान करू शकतात.
तदनुषंगाने शालेय शिक्षण संस्थेला बळकट करण्यासाठी कंपन्या/नागरी संस्था/सरकारी संस्थांकडून संसाधने एकत्रित करण्यासाठी ऑक्टोबर, 2024 मध्ये पोर्टलवर एक विशेष CSR मॉड्यूल
https://vidyanjali.education.gov.in/csr/ विकसित करून जोडण्यात आले आहे. यामध्ये 11 व्यापक थीम अंतर्गत शाळांद्वारे निर्माण केलेले जिल्हानिहाय सीएसआर प्रकल्प जसे की डिजिटल पायाभूत सुविधा, सह-अभ्यासक्रम उपक्रम आणि खेळांसाठी उपकरणे, मूलभूत नागरी पायाभूत सुविधा वैगेरे राज्य नोडल अधिकाऱ्यांद्वारे पोर्टलवर अपलोड केले जातात. CSR प्रकल्प प्रत्येक तिमाहीत निधी मागणीसाठी जिल्हानिहाय तयार केले जातात. जुलै ते सप्टेंबर 2025 या तिमाहीसाठी CSR मॉड्यूल अंतर्गत थीम निवड आणि प्रकल्प तयारीसाठी विंडो आता प्लॅटफॉर्मवर आहे. खालील कालावधीमध्ये संदर्भ क्र.२ नुसार कार्यवाही अपेक्षित आहे.
जिल्हा नोडल ऑफिसर द्वारे थीम निवडः 02 ते 09 जुलै, 2025 शाळांद्वारे प्रकल्प आवश्यकता 10 ते 20 जुलै, 2025 जिल्हा नोडल ऑफिसर द्वारे थीमनिहाय प्रकल्प एकत्रीकरण: 21 ते 30 जुलै, 2025 राज्य नोडल ऑफिसर द्वारे जिल्हानिहाय प्रकल्पांना मंजुरी आणि अपलोड करणे: 01 ते 10 ऑगस्ट, 2025.
CSR सहभागासाठी खुले प्रकल्पः 11 ऑगस्ट 2025 नंतर
उपरोक्त संदर्भ क्र. ३ मा. आयुक्त शिक्षण, महाराष्ट्र राज्य यांचे बैठकीतील निर्देशानुसार जिल्हा नोडल अधिकारी यांनी डिजिटल पायाभूत सुविधा व सह-अभ्यासक्रम उपक्रम आणि खेळांसाठी उपकरणे या दोन थीमची निवड करून त्यावर आधारित प्रस्ताव तयार करण्यासाठी शाळांशी सक्रियपणे समन्वय साधण्याविषयी कळविण्यात आले होते. तथापि काही जिल्हयांनी जर उपरोक्त थीमची निवड केली नसेल तर या तिमाहीत करून घ्यावी. तसेच ज्या जिल्हयांनी गेल्या तिमाहीत उपरोक्त थीमची निवड केली असेल त्यांनी इतर थीमची निवड करावी. जिल्हा नोडल अधिकारी यांनी वरील विद्यांजली २.० पोर्टल च्या पत्राच्या संदर्भानुसार तालुका स्तरावरील (Block Users) म्हणून आपल्या जिल्ह्यातील सर्व तालुक्यांमध्ये गटशिक्षणाधिकारी यांची तालुका नोडल अधिकारी (Block Nodal Officer) म्हणून नेमणूक दि.05 जुलै 2025 पर्यंत करण्यात यावी. त्यासाठी संबंधित अधिकारी यांचेकडून पुढीलप्रमाणे माहिती घेण्यात यावी.
१) इंग्रजी मध्ये पूर्ण नाव
२) ईमेल
३) मोबाईल नंबर
सदर माहिती प्राप्त झाल्यानंतर Vidyanjali 2.0 portal वर Login करण्यात यावे. यानंतर डाव्या बाजूला Users मध्ये Block Users ला क्लिक करण्यात यावे. उजव्या बाजूला + Add ला क्लिक करण्यात यावे. त्यामध्ये Name,Email, Mobile no. ही माहिती भरल्यानंतर संबंधित अधिकारी यांचा Block निवड करावा व त्यानंतर Save बटन क्लिक करण्यात यावे. अशाप्रकारे तालुका नोडल ऑफिसर यांची नेमणूक करावी. संबंधित अधिकारी यांची ऑनलाइन बैठक घेवून Vidyanjali 2.0 portal ची माहिती देण्यात यावी. त्यानुसार तालुक्यातील शाळांची नोंदणी करणे, शाळांनी सामग्री मागणी करणे सदर बाबी वेळोवेळी राज्याने दिलेल्या सूचनेप्रमाणे कार्यवाही करण्यात यावी. तसेच सदर पत्र प्राप्त होताच जिल्ह्यातील पर्यवेक्षीय अधिकारी यांना विद्यांजली पोर्टलच्या अनुषंगाने मार्गदर्शन करावे. विद्यांजली पोर्टलच्या बाबत काही तांत्रिक अडचणी जाणवल्यास विद्यांजली कार्यक्रमाचे राज्य नोडल अधिकारी श्री. अरुण जाधव यांच्याशी ९४२३५३७९२७ या क्रमांकावर कार्यालयीन वेळेत संपर्क साधावा. संबधितानी सदर निर्देशांचे काटेकोरपणे पालन करणेबाबत आपले स्तरावरून आदेशित करण्यात यावे.
Signed by
Rahul Ashok Rekhawar
Date: 04-07-2025 01:48:34
राहूल रेखावार (भा.प्र.से.)
संचालक
राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद,
महाराष्ट्र, पुणे
प्रत माहितीस्तव सविनय सादर :
१) मा. प्रधान सचिव, शालेय शिक्षण व क्रीडा विभाग, मंत्रालय, मुंबई.
२) मा. आयुक्त (शिक्षण), महाराष्ट्र राज्य, शिक्षण आयुक्तालय, मध्यवर्ती इमारत, पुणे.
प्रत माहिती व कार्यवाहीस्तव :
१) जिल्हा नोडल अधिकारी, सर्व
विद्यांजली २.० पोर्टलवर CSR मॉड्युल सक्रिय करण्यासाठी जिल्हानिहाय थीम निवड आणि एप्रिल ते जून २०२५ साठीचा प्रस्ताव तयार करणेबाबत राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषदेने 3 एप्रिल 2025 रोजी पुढील प्रमाणे निर्देश दिले आहे.
शालेय शिक्षण व साक्षरता विभाग, नवी दिल्ली यांनी राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण (NEP) २०२० यामध्ये त्यातील लक्ष्य साध्यतेच्या दृष्टिकोनातून लोकसहभागाच्या तसेच खाजगी क्षेत्राच्या सक्रिय सहभागाची आवश्यकता विशद केलेली आहे. याकरिता विद्यांजली २.० वेबपोर्टल कार्यान्वित करण्यात आले आहे. विद्यांजली २.० A Volunteer Management Programme हा कार्यक्रम शाळांकरिता सहाय्यभूत असून यादृष्टीने शिक्षा मंत्रालय, नवी दिल्ली द्वारा सदरील कार्यक्रमाच्या मार्गदर्शक सूचना तयार करण्यात आल्या आहेत.
शालेय शिक्षणाचा दर्जा वाढवण्यासाठी लोकसहभागाची भूमिका आवश्यक आहे. विद्यांजली २.० हे देशभरात दर्जेदार शिक्षणासाठी आवश्यक असलेल्या संसाधनांचे एकत्रिकरण करण्याचे एक प्रभावी माध्यम आहे. तसेच राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण २०२० मध्ये सुद्धा शालेय शिक्षण प्रणालीमध्ये लोकसहभागाचे महत्त्व देखील नमूद केले आहे. शालेय शिक्षणाची गुणवत्ता वाढवण्यासाठी लोकसहभाग आणि स्वयंसेवी सहभागाला प्रोत्साहन देण्यासाठी शालेय शिक्षण आणि साक्षरता विभाग, शिक्षण मंत्रालयाने एक स्वयंसेवक व्यवस्थापन प्रणाली विद्यांजली २.० विकसित केली असून या कार्यक्रमांतर्गत भारतीय नागरिक, अनिवासी भारतीय तसेच नोंदणीकृत संस्था या शासकीय आणि खाजगी अनुदानित शाळांना कोणताही मोबदला/मानधन न घेता सेवा प्रदान करू शकतात तसेच शालेय गुणवत्ता विकास कार्यक्रमात सहभाग घेऊ शकतात. कृतीशील ज्येष्ठ नागरिक, माजी विद्यार्थी, स्थानिक समुदायातील व्यक्ती, शिक्षित स्वयंसेवक, निवृत्त वैज्ञानिक / शासकीय / निमशासकीय अधिकारी, कर्मचारी/सशस्त्र दलातील व्यक्ती, गृहिणी, साक्षर व्यक्ती हे शाळांच्या विनंतीनुसार स्वयंसेवक म्हणून काम करू शकतात. तज्ञता क्षेत्र, योगदान, सेवा/कृती, मालमत्ता/साहित्य/उपकरणे, प्रशासक या क्षेत्रामध्ये आपली सेवा प्रदान करू शकतात.
तदनुषंगाने शालेय शिक्षण संस्थेला बळकट करण्यासाठी कंपन्या/नागरी संस्था/सरकारी संस्थांकडून संसाधने एकत्रित करण्यासाठी ऑक्टोबर, २०२४ मध्ये पोर्टलवर एक विशेष CSR मॉडयूल
https://vidyanjali.education.gov.in/csr/ विकसित करून जोडण्यात आले आहे. यामध्ये ११ व्यापक थीम अंतर्गत शाळांद्वारे निर्माण केलेले जिल्हानिहाय सीएसआर प्रकल्प जसे की डिजिटल पायाभूत सुविधा, सह-अभ्यासक्रम उपक्रम आणि खेळांसाठी उपकरणे, मूलभूत नागरी पायाभूत सुविधा वैगेरे राज्य नोडल अधिकाऱ्यांद्वारे पोर्टलवर अपलोड केले जातात. CSR प्रकल्प प्रत्येक तिमाहीत निधी मागणीसाठी जिल्हानिहाय तयार केले जातात. एप्रिल ते जून २०२५ या तिमाहीसाठी CSR मॉड्यूल अंतर्गत थीम निवड आणि प्रकल्प तयारीसाठी विंडो आता प्लॅटफॉर्मवर आहे. खालील कालावधीमध्ये संदर्भ क्र.२ नुसार कार्यवाही अपेक्षित आहे.
जिल्हा नोडल ऑफिसर द्वारे थीम निवड: ०२ ते ०९ एप्रिल, २०२५
शाळांद्वारे प्रकल्प आवश्यकता: १० ते २० एप्रिल, २०२५
जिल्हा नोडल ऑफिसर द्वारे थीमनिहाय प्रकल्प एकत्रीकरणः २१ ते ३० एप्रिल, २०२५
राज्य नोडल ऑफिसर द्वारे जिल्हानिहाय प्रकल्पांना मंजुरी आणि अपलोड करणेः ०१ ते १० मे, २०२५.
CSR सहभागासाठी खुले प्रकल्पः ११ मे २०२५ नंतर
उपरोक्त संदर्भ क्र. ३ मा.आयुक्त शिक्षण, महाराष्ट्र राज्य यांचे बैठकीतील निर्देशानुसार जिल्हा नोडल अधिकारी यांनी डिजिटल पायाभूत सुविधा व सह-अभ्यासक्रम उपक्रम आणि खेळांसाठी उपकरणे या दोन थीमचीच निवड करून त्यावर आधारित प्रस्ताव तयार करण्यासाठी शाळांशी सक्रियपणे समन्वय साधावा. तसेच सदर पत्र प्राप्त होताच जिल्ह्यातील पर्यवेक्षीय अधिकारी यांना विद्यांजली पोर्टलच्या अनुषंगाने मार्गदर्शन करावे. विद्यांजली पोर्टलच्या बाबत काही तांत्रिक अडचणी जाणवल्यास विद्यांजली कार्यक्रमाचे राज्य नोडल अधिकारी श्री. अरुण जाधव यांच्याशी ९४२३५३७९२७ या क्रमांकावर कार्यालयीन वेळेत संपर्क साधावा. संबधितानी सदर निर्देशांचे काटेकोरपणे पालन करणेबाबत आपले स्तरावरून आदेशित करण्यात यावे.
3/4/2015
उपसंचालक
राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद, महाराष्ट्र, पुणे
प्रत माहितीस्तव सविनय सादर :
राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद महाराष्ट्र
आपल्याला आपल्या शाळेसाठी लोकसहभाग मिळवायचा आहे मग त्वरित नोंदणी करा विद्यांजली पोर्टलवर!!
जिल्हा शिक्षण प्रशिक्षण संस्था बुलढाणा दिनांक 29 जुलै 2022 रोजी काढलेल्या एका पत्रानुसार शालेय शिक्षण व साक्षरता विभाग नवी दिल्ली यांनी राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020 या मध्ये त्यातील लक्ष साध्यतेच्या दृष्टिकोनातून लोक सहभागाचा तसेच खाजगी क्षेत्राचा सक्रिय सहभागाची आवश्यकता विशद केली आहे. याकरिता विद्यांजली 2.0 पोर्टल कार्यान्वित करण्यात आले आहे. विद्यांजली 2.0 अ वॉलेंटियर मॅनेजमेंट प्रोग्राम हा कार्यक्रम शाळांकरिता साह्यभूत असून या दृष्टीने शिक्षा मंत्रालय नवी दिल्ली द्वारा सदर कार्यक्रमाच्या मार्गदर्शक सूचना तयार करण्यात आले आहेत शालेय शिक्षणाचा दर्जा वाढवण्यासाठी लोकसहभागाची अत्यावश्यक भूमिका आहे विद्यांजली 2.0 हे देशभरात दर्जेदार शिक्षणासाठी आवश्यक असलेल्या संसाधनाचे एकत्रीकरण करण्याचे एक प्रभावी माध्यम आहे तसेच राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020 मध्ये सुद्धा शालेय शिक्षण प्रणाली मध्ये लोकसहभागाचे महत्त्व देखील नमूद केले आहे.
शालेय शिक्षणाची गुणवत्ता वाढवण्यासाठी लोकसभा आणि स्वयंसेवी सहभागाला प्रोत्साहन देण्यासाठी शालेय शिक्षण आणि साक्षरता विभाग शिक्षण मंत्रालयाने एक स्वयंसेवक व्यवस्थापन प्रणाली विद्यांजली 2.0 विकसित केली असून या कार्यक्रमांतर्गत भारतीय नागरिक अनिवासी भारतीय तसेच नोंदणीकृत संस्था या शासकीय आणि खाजगी अनुदानित शाळांना कोणताही मोबदला मानधन न घेता सेवा प्रदान करू शकतात तसेच शालेय गुणवत्ता विकास कार्यक्रमात सहभाग घेऊ शकतात.
कृतिशील जेष्ठ नागरिक माजी विद्यार्थी स्थानिक समुदायातील व्यक्ती शिक्षित स्वयंसेवक निवृत्त वैज्ञानिक शासकीय निमशासकीय अधिकारी कर्मचारी सशस्त्र दलातील व्यक्ती गृहिणी साक्षर व्यक्ती हे शाळेच्या विनंतीनुसार स्वयंसेवक म्हणून काम करू शकतात तज्ञता क्षेत्र योगदान सेवा कृती मालमत्ता साहित्य उपकरणे प्रशासक या क्षेत्रामध्ये आपली सेवा प्रदान करू शकतात.
तद अनुषंगाने आपल्या अधिनिस्त असणाऱ्या पर्यवेक्षेयंत्रणेतील क्षेत्रीय अधिकारी मुख्याध्यापक शिक्षक व कार्यक्षेत्रात तीन स्वयंसेवी संस्था यांना..
https://vidyanjali.education.gov.in
या वरील विद्यांजली कार्यक्रमाच्या पोर्टलवर जाऊन शाळांची नोंदणी करणे बाबत अवगत करण्यात यावी या संदर्भात अधिक माहितीसाठी पत्रासोबत जोडलेल्या मसुदाचे सखोल अवलोकन करण्यात यावे.
असे निर्देश जिल्हा शिक्षण व प्रशिक्षण संस्थेचे प्राचार्य यांनी सर्व गटशिक्षणाधिकारी यांना दिले आहेत.
वरील शासन निर्णय पीडीएफ स्वरूपात डाउनलोड करण्यासाठी खालील Download वर क्लिक करा.
व्हिडिओ स्वरूपात माहिती लाईक शेअर कमेंट करा आमच्या पुढील युट्युब चैनल ला..
https://youtube.com/c/pradipjadhao
नवनवीन शैक्षणिक माहिती मिळवण्यासाठी खालील व्हाट्सअप ग्रुप वर जॉईन व्हा.
Thank you🙏
0 Comments